Γεωπολιτιστική κληρονομιά
όλα σε ένα μέρος

Η περιοχή του Γεωπάρκου Νισύρου έχει διαμορφωθεί εδώ και χιλιάδες χρόνια τόσο από γεωλογικές δραστηριότητες όσο και από ανθρώπινες επιδράσεις.

Βρίσκεται στο νοτιοανατολικό τμήμα του Αιγαίου Πελάγους, το Γεωπάρκο Νισύρου ξεχωρίζει για το ανέγγιχτο ηφαιστειογενές ανάγλυφό του.

Η νησίδα Στρογγύλη είναι ένας ηφαιστειακός κώνος που έχει διάμετρο 3,5 χιλιομέτρων και στην κορυφή του υπάρχει ένας κρατήρας πλάτους 300 μέτρων.

Αυτό το ιδανικό κωνικό ηφαιστειακό οικοδόμημα ανυψώθηκε πρόσφατα, όπως δείχνουν τα κροκαλοπαγή σε υψόμετρο 50 μέτρων. Αποτελείται από γκρίζους ανδεσίτες, δευτερεύοντα πυροκλαστικά και ένα λεπτό στρώμα ρυολιθικής ελαφρόπετρας από εκρήξεις του κοντινού νησιού Γιαλί που υποδηλώνουν ότι η σχετική ηλικία του είναι παλαιότερη. Ωκεανογραφικές αποστολές με τη χρήση του υποβρύχιου THETIS και του ROV Hercules αποκάλυψαν ότι στην υποθαλάσσια περιοχή της νησίδας, κατά μήκος της ΒΔ πλευράς, υπάρχει ένας υποθαλάσσιος κρατήρας διαμέτρου αρκετών μέτρων μαζί με ρωγμές σε διάφορες κατευθύνσεις, από ΒΑ-ΝΔ έως Α-Δ. Ανακαλύφθηκαν επίσης νέοι υποθαλάσσιοι κρατήρες με διεύθυνση ΑΒΑ-ΝΔ, αλλά χωρίς κανένα σημάδι υδροθερμικής δραστηριότητας (Nomikou and Papanikolaou 2010b- Nomikou et al. 2013a,b).

Η ηφαιστειακή νησίδα Περγούσα αποτελείται από αποσαθρωμένες παχιές ροές λάβας και θόλους ανδεσιτικής έως δακιτικής σύστασης, οι οποίες καλύπτονται από αποθέσεις ελαφρόπετρας του ΚΠΤ από τη γειτονική Κω (αποτέθηκαν σε υποθαλάσσιο περιβάλλον, όπως δείχνουν τα δίθυρα και τα βιογενή κατάλοιπα).

Επιπροσθέτως, η απουσία ελαφρόπετρας από τη Νίσυρο και το Γιαλί δείχνει ότι η νησίδα ήταν εντελώς υποβρύχια κατά τη διάρκεια των νεαρών εκρήξεων πλίνιου τύπου αυτών των νησιών και ότι πολύ πρόσφατα ανυψώθηκε για να εκθέσει τις αποθέσεις ΚΠΤ.

Η ηφαιστειακή νησίδα Παχιά διαθέτει βασικές δακιτικές λάβες που επικαλύπτονται από δύο ακολουθίες ελαφρόπετρας του KPT.

Από αυτές, η κατώτερη διαθέτει ιζηματογενείς δομές που ερμηνεύονται ως αποθέσεις από ρεύματα πυκνοπυκνωτικών κυμάτων σε φάσεις αμμοκυμάτων, ενώ η ανώτερη αποτελείται από τόφφο lapilli με λιθικά τεμάχια. Ωστόσο, το υψηλότερο τμήμα της νησίδας καλύπτεται από ένα λεπτό στρώμα τέφρας και λαπίλλιων καταπτώσεων, με παρεμβαλλόμενη παλαιοστρωμνή, η οποία μπορεί να συσχετιστεί με έναν εκρηκτικό κύκλο του εκρηκτικού κύκλου του σύνθετου στρατοηφαιστείου της Νισύρου.

Το νησάκι Κανδελιούσα είναι το μόνο που περιλαμβάνει εξ ολοκλήρου ασβεστόλιθους του Άνω Ιουρασικού, αλλά είναι ίσως αυτό που διαθέτει τα πιο σημαντικά θαλάσσια χαρακτηριστικά.

Σχηματίζει έναν περιφερειακό τεκτονικό ορίζοντα που οριοθετείται από δύο οριακά ρήγματα με διεύθυνση ΑΒΑ-ΝΔ, τα οποία έχουν προκαλέσει καθίζηση άνω των 1,3 χιλιομέτρων προς τα βόρεια και τα νότια (Nomikou and Papanikolaou 2010b). Λεπτομερής ανάλυση βαθυμετρικών χαρτών σάρωσης αποκάλυψε αρκετούς ηφαιστειακούς θόλους στα ΒΑ της νησίδας και ΝΔ της Νισύρου (Νομικού 2004, Nomikou et al. 2013a), ενώ η ανακάλυψη ενός υποθαλάσσιου κρατήρα σε βάθος 430m επιβεβαίωσε την ηφαιστειακή προέλευση των θόλων (Papanikolaou and Nomikou 2001).